Parolapara Bankacılık ve Finans Terimleri Sözlüğü

Bankacılık ve finans terimleri, FinTek sektöründe sıkça kullanılır. Parolapara olarak sizler için hazırladığımız bankacılık ve finans terimleri sözlüğümüzde, özellikle işletmesini dijitale taşıyanların işini kolaylaştıracak terimleri ele aldık.

Gerek bireysel gerekse de kurumsal alanda finansal teknoloji ürünleri kullananların mutlaka bilmesi gereken bankacılık ve finans terimleri, finansal okuryazarlığınızı artırma yönünde de oldukça katkı sağlayacaktır. İşte Parolapara olarak sizler için hazırladığımız bankacılık ve finans terimleri sözlüğümüz…

Android POS: Bankacılık ve finans terimleri içerisinde bilmeniz gereken android pos, android işletim sistemi temelinde çalışan pos cihazlara denir. Bilinen ve geleneksel olan pos cihazlardan yapılabilen tüm işlemlere uyumludur.
Arbitaj: Finans ve bankacılık alanında kullanılan bir diğer terim olan arbitaj, bir varlığın farklı zamanlardaki fiyat farklılıklarından kâr edebilmek, bu sayede de fiyat farklılıklarından yararlanabilmek için yapılan işleme denir.
Açığa Satış: Mevcutta var olmayan ancak ödünç alınan varlık ya da varlıkların satılarak, piyasada değerinin düşmesinin beklenmesi ve akabinde yeniden daha düşük fiyata satın alınması işlemine açığa satış denir.
Amortisman: Bankacılık terimlerinden biri olan amortisman, bir varlığın ya da varlıkların, süresi boyunca yaşadığı tüm değer kaybının maliyet olarak dağıtılmasına denir.
ATM: Bankacılık ve finans terimleri içinde halk arasında en çok bilinenidir. Açılımı “Automated Teller Machine” olan ATM, banka ya da ödeme kuruluşlarına ait olan fiziki otomatik cihazlardır. Para çekme/yatırma, borç ödeme veya havale işlemleri için kullanılır.
Acquirer: Ekonomi ve finans alanındaki terimlerden bir diğeri olan acquirer, ticari faaliyetteki kuruluşlara hizmet ya da ürünlerinin karşılıklarını alabilmeleri için pos hizmeti sağlanan firmalara denir.
Açık Bankacılık: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından tanımlanan açık bankacılık; finansal hizmet kullanıcılarının birden fazla banka ile çalışırken dahi tüm hesaplarını tek bir erişim noktası üzerinden yönetebilmesine olanak sağlayan bankacılık modelidir.
Altyapı Sağlayıcısı: Fiziki işletmesini dijitale taşımak isteyen ya da sıfırdan bir dijital işletme kurmak isteyenler için e-ticarete uygun altyapı sağlayan şirketler için kullanılan tabirdir.
API: Açılımı “Application Programming Interface”tir. Uygulama Programlama Arayüzü olarak Türkçeleştirilmiştir. Belirli bir uygulamanın, başka uygulamalar içerisinde de kullanılabilmesi için gerekli fonksiyonları sağlayan bir arayüzdür.
Adil Bilişim Müfettişi: Kart verisi ihlallerinin nasıl ve ne zaman oluştuğunu belirlemek amacıyla onaylanmış şirketlere verilen isimdir. Bankacılık ve finans alanlarında kabul görmüş ve kanıtlanmış olan araştırma metodolojiler ile araçları kullanarak araştırmalarını yaparak, kolluk kuvvetleriyle birlikte çalışırlar.
Ağ: Kablosuz veya kablolu olarak birbirine bağlanan iki ya da daha fazla olan bilgisayara denir.
Anti-Virüs Yazılımı: Yalnızca bankacılık ve finans alanında değil, dijital ortamdaki her bir birey ve kurum için gerekli olan anti-virüs yazılımları, kullanıcıları internetteki virüs, solucan veya casus yazılım olarak nitelendirilen kötücül yazılımlara karşı koruyan dijital güvenlik duvarlarıdır.
Ayrıcalığın Kötüye Kullanımı: Kişi veya kurumların, bilgisayar sistemi erişim ayrıcalıklarını kötüye kullanması durumudur. Sistem yöneticilerinin, kart hamili bilgilerini şahsi menfaatleri için kullanması buna bir örnektir.
Avans: Kişi veya kurumların, çalıştıkları banka veya ödeme kuruluşundan ihtiyaç dahilinde aldıkları nakittir.
Arakazanç Ticareti: Bankacılık ve finans terimleri içinde sıkça karşılaşılan bir başka terim olan arakazanç ticareti; düşük faizli para biriminden borçlanarak alınan kredinin, tüksek faizli para birimine yatırılması sonucu elde edilen kâra denir.
Ayı Piyasası: Bilgassa blockchain teknolojisinin kullanılmaya başlandığı son yıllarda sıkça karşılaşılan terimlerden olan Ayı Piyasası, piyasada fiyatların düştüğü zamanı temsilen kullanılır.
Borsa: Bono veya hisse senedi gibi tamamı finansal enstrüman olan varlıkların alım veya satımının yapıldığı piyasalara verilen isimdir.
Beta Katsayısı: Bir varlık ile gerçekleştirilen yatırımın, piyasa riskine karşı duyarlılığını ölçen göstergenin ismidir.
Broker: Alım ve satım işlemlerinde, belirli bir komisyon oranı karşılığı aracılık eden ve söz konusu işlemleri kendi adına olmasına rağmen tarafı olduğu kişi ya da kurumların hesabına yapanlara denir.
Banknot: Yasal ödeme aracı olan banknotlar, üzerinde faiz taşımayan kıymetlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Türkiye’de banknot basma yetkisi bulunan tek kurumdur.
Baz Puan: Faiz oranındaki değişimi belirten ölçüm birimidir. Oranı ise şu şekilde hesaplanır: 100 baz puanlık artış ya da düşüş, %1’lik bir değişim yaşandığını gösterir.
Bilgisayar Korsanı: Kişi veya kurumların kullandıkları bilgisayarlara, erişim ya da kontrol sağlayarak çalma eylemini gerçekleştirmek amaçlı sızmaya çalışan kişi ya da kurumlardır.
Bağımsız Terminal: Üye iş yerlerinde herhangi bir bilgisayar ya da ortak ağa bağlanma gereksinimi duymaksızın kapalı devre çalışan ödeme alma aracıdır. Yalnızca internet bağlantısı gerekir.
Banka Kimlik Numarası (BIN): Kişilerin kullandığı ödeme kartların üzerinde bulunan ve alınan finans kuruluşu tarafından tanımlanan kart üzerindeki numaraların ilk altı hanesidir.
BSMV: Bankacılık ve finans terimleri öğrenirken mutlaka karşılaşacağınız bir kısaltma olan BSMV, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi demektir.
Blockchain (Kripto Cüzdan Ağ): Değiştirilemez, şeffaf, dağıtık ve güvenli bir veri yapısı sağlayan teknolojiler bütününe verilen isimdir. Globalde blockchain olarak bilinen bu terim, Türkçeye blok zinciri olarak geçmiştir. Blok zinciri üzerindeki işlem bilgileri, değişmez kayıtlardır ve ağdaki diğer paydaşlar tarafından doğrulanıp, kaydedilip, paylaşılabilir.
Banka Kartı: Banka hesabı sahiplerinin, hesaplarındaki parayı çok daha hızlı bir şekilde erişebilmesini sağlayan kartlardır. Bu kartlar ile harcama yapılabileceği gibi, ATM işlemleri de gerçekleştirilebilir.
BDDK: Açılımı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’dur. Türkiye’deki finans ve teknoloji alanlarında hizmet veren ve dahi bu hizmetlerden yararlananların haklarını korumak, düzenlemelerini sağlamak ve kredi sistemini etkin bir şekilde çalıştırmalarını sağlamak için kurulmuştur.
Büyük Veri (Big Data): İnternet ile tüm veri tabanında bulunan paylaşımlardır. Blog yazıları, sosyal medya paylaşımları, araştırma yazıları, makaleler ve haberler dahil olmak üzere internette bulunan ve veri analizi yapılabilecek tüm bilgileri kapsayan genel bir tabirdir.
Bilgisayar Bağlantılı Yazar Kasa: Geleneksel yazar kasaların işlevlerini artırmak için kullanılan ve bilgisayarla entegre çalışan yazar kasalardır.
Boğa Piyasası: Ayı Piyasası nasıl ki piyasalardaki fiyatların düşüşte olduğunu ifade eden bir tabir ise Boğa Piyasası da bunun tam tersi olarak piyasadaki fiyatların yükseldiğini ifade eder.
Cari İşlemler Hesabı: Kişi veya kurumlar için oldukça önemli olan ödemeler dengesi hesapları içindeki mal veya hizmet ticaretiyle birincil ve ikincil gelir hesaplarını kapsayan terimdir.
Call Opsiyonu: Belirli bir varlığın, mevcut fiyatı üzerinden ileri bir tarihte alınabilmesine denir.
Cari Kur: Bankacılık ve finans terimleri arasında en çok kullanılanlardan biridir. Döviz piyasalarındaki aynı gün içerisinde takası yapılan döviz alım veya satım işlemleri için kullanılır.
CVC: Açılımı “Card Verification Code” olan bu kısaltma, kredi kartlarının güvenlik kodudur. Kartların arka yüzünde yer alır ve 3 veya 4 hanelidir.
Ciro: İşletmelerin, bir gün, hafta veya ay gibi belirli bir süre dahilinde kazandıkları toplam tutarı ifade eder.
CVV: Açılımı “Card Validation Calue” olan bu kısaltma, herhangi bir kredi ya da banka kartının, çevrim içi veya fiziksel işlemlerde kullanılabilirliği doğrulamak amacıyla oluşturulan, genellikle 4 haneli olan güvenlik kodudur.
Chargeback (Geri Ödeme): Kişi veya kurumların satın alıp, kartlarından ödemesini gerçekleştirdikleri ürün ya da hizmetlerin karşılıksız çıkması durumunda gerçekleşen ters ibraz işlemidir.
CoF: Bir ödeme işlemi terimi olan CoF kısaltmasının açılımı Credentials on File’dır. Satın alımı yapan kart sahibinin, kartına dair bilgilerinin güvenli bir şekilde saklanması işlemidir. Dijital cüzdan, abonelik sistemleri veya çevrim içi alışverişler gibi senaryolarda kullanılır.
Çapraz Kur: Amerika Birleşik Devletleri’nin para birimi olan ABD doları, piyasaların domine döviz kurudur. ABD doları dışında kalan iki farklı para biriminin birbirine değişim oranı ise ABD doları üzerinden hesap edilmektedir. Çapraz kur işlemi, ABD doları dışındaki iki farklı para biriminin birbirine değişim oranını ifade eder.
Çip ve PIN: Tüketiciler bir mal veya hizmet aldıklarında, EMV Çip özellikli ödeme terminallerine PIN kodlarını girerek doğrulama işlemi gerçekleştirirler. Bu terimdeki çip ve pin ise bahsi geçen doğrulama işlemini ifade etmektedir.
Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama: Çevrim içi alışverişlerde kişi ya da kurumların siber güvenliklerinin daha güçlü bir şekilde sağlanabilmesi için birden fazla doğrulama işlemi yapılması işlemidir.
Çip ve İmza: Tüketicinin, çipli kartı ile ödeme yaptıktan sonra slip üzerine attığı imzadır.
Çip: Kredi veya banka kartlarında bulunan ve bu sayede terminaller ile ATM’lere bağlanarak işlem yapılabilmesine olanak tanıyan dijital işlemcidir.
Diversifikasyon: Kişi ya da kurumların tüm varlıklarını tek bir portföy, hisse ya da taşınmaza yatırmaktan ziyade, riski düşürerek kâr elde edebilmek için çoklu yatırım yapması durumu için kullanılan terimdir.
Deflasyon: Bankacılık ve finans terimleri içinde sıkça karşılaşılan bir diğer terim olan deflasyon, genel bir fiyat seviyesinde sürekli düşüşü ifade eder.
Dalgalı Kur: Bir ülkenin para biriminin, piyasa koşullarında sürekli değer kazanması veya kaybetmesi durumudur.
Debit Kart: Bir diğer adı banka kartıdır. ATM ve terminaller üzerinden, kişilerin banka hesaplarındaki meblağlar üzerinden satın alma, havale/EFT ya da diğer ödeme işlemlerini yapabilmesini sağlar.
Dijital Ödemeler: Banka ya da kredi kartları ile yapılan çevrim içi alışverişlerde yapılan ödemelerdir.
Dealer: Satım ya da alım işlemlerinde kişi veya kurumların kendi hesabına hareketidir.
Döviz Kuru: Ulusal bir para biriminin, herhangi bir diğer ulusal para birimine değerini ifade eder.
Ekonometri: Ekonomik teorilerin istatistiksel yöntemler veya matematiksel modeller kullanılarak test edilmesi sonucu alınan netice analizi için kullanılan bankacılık ve finans alanındaki terimdir.
Endeks: Belirli bir varlık sınıfını veya sektörü temsilen bulunan hisse senetlerinin performans ölçüsünü belirten göstergedir.
Eğilim: Bankacılık terimleri içinde en sık karşılaşılanlardan biri olan eğilim, piyasa fiyatlarının belirli tek bir yönde daimi hareket etme eğilimine verilen isimdir.
Elektronik Para: Kabul edilmiş bir fon karşılığı ihraç edilen ve buna bağlı olarak elektronik ortamda saklanan parasal değerlerdir. Bu değerler ile ödeme işlemleri gerçekleştirilebilir.
Elektronik Para Kuruluşu: Elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişi veya kurumlar için kullanılan tabirdir.
ECR (Elektronik Yazar Kasa): Müşteri kartı ödemelerini kabul etmese de işlemleri kaydedip hesaplayabilen, üstelik makbuz dahi yazdırabilen ve kasa olarak da bilinen cihazdır.
Entegre Edici/Satıcı: Üye iş yerlerinin, ödeme sistemi kurma aşamalarında onlara yardımcı olan aracı kuruluşlardır. Yapılandırma veya destek hizmeti de sağlayabilen entegre edici/satıcılar, ödeme cihazı ya da uygulaması da satabilir.
Entegre Ödeme Terminali: İşletmelerin ödeme almalarını, işlemlerini kaydedip hesaplamalarını ve dahi makbuz yazdırmalarını sağlayan elektronik yazarkasa için kullanılan terimdir.
E-ticaret: Esasen bir kısaltma olan bu tabir, elektronik ticaret olarak açılabilir. Dijital dünyanın bir getirisi olarak dijital dönüşüme giren ve işletmesini dijital ortama taşıyanların, internet üzerinden yaptıkları ticaret için kullanılır.
EFT (Electronic Funds Transfer): Açılımı Elektronik Fon Transferi’dir. Kişi veya kurumların banka hesapları arasında elektronik para transfer yapmasını sağlayan işleme denir.
ETBİS: Finans ve bankacılık sektöründe çokça karşılaşılan bir diğer terim olan ETBİS aslında bir kısaltmadır. Açılımı Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi olan ETBİS, Türkiye’deki e-ticaret işletmelerinin kaydını tutan ve onlara e-ticaret izni veren sistemdir.
E-Fatura: Çevrim içi alışverişler sonrası dijital ortamda oluşturulan elektronik faturadır.
EMV: Açılımı Europay MasterCard Visa olan EMV, ödeme kartlarının uluslararası teknoloji standardıdır. Bu standartlar sayesinde kişi ya da kurumların dijital güvenliği sağlanır.
E-Defter: Açılımı elektronik defter olan bu terim, işletmelerin dijital ortamdaki muhasebe kayıt defterleridir ve mali verilerini içerir.
E-İrsaliye: Elektronik irsaliye olarak açabileceğimiz bu terim, ticari mal satışlarında kurumların elektronik ortamda düzenlediği ve de saklanmasına olanak sağladığı irsaliyedir.
EKÜ: Açılımı, Elektronik Komünikasyon Ünitesi’dir. POS cihazlarıyla ödeme işlemlerinin merkezi bir sistem aracılığıyla yönetildiği bir sistemdir.
El Terminali: Satış noktalarında kullanılan taşınabilir cihazlardır ve genellikle kart ödemeleri için kullanılır.
Fon Yöneticisi: Bir fonun yatırım stratejisini belirleyen ve yöneten kişi veya kurumlardır.
Fraud: Bankacılık ve finans terimlerinden biri olan fraud, Dolandırıcılık, özellikle finansal işlemlerde sahtekârlık olarak bilinen yanıltıcı veya hileli davranışları ifade eder.
Faiz: Borç verenin, borç alan tarafından ödenen borç karşılığı alındığı bedeldir. Faiz, borç verilen tarihten sonraki enflasyon artışlarını kompanze eden bir sistemdir. Bu sayede borç verenin, borcu geri alırken parası değer kaybetmez.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO): Gayrimenkul yatırımlarına odaklanan ve yatırımcılar arasında paylaşılan bir ortaklık yapısıdır.
Güvenlik Açığı: Dijital güvenlik açısından oldukça tehlikeli olan bu terim, bir sistemdeki güvenlik eksikliği veya zayıf noktayı ifade eder. Kötü niyetli kullanıcıların sisteme sızmasına neden olabilir.
Gelir Tablosu: Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği gelirlerin, giderlerin ve karın ayrıntılı bir hesabıdır.
Güvenlik Duvarı: Bilgisayar ağlarında, izin verilen trafiği kontrol etmek ve izinsiz erişimi engellemek için kullanılan bir güvenlik önlemidir.
Güvenlik Kodu: Özellikle çevrimiçi işlemlerde kullanılan, kimlik doğrulama amacıyla gizli olarak sağlanan bir kod veya şifredir.
Güvenlik Açığı Taraması: Bir sistemin güvenlik açıklarını tespit etmek ve gidermek için yapılan sistematik bir süreçtir.
Günlük: Bir sistemdeki olayların kronolojik olarak kaydedildiği dosyalardır. Genellikle sorun giderme ve denetim amaçlarıyla kullanılır.
Güvenli Kart Okuyucu: Kart bilgilerini koruyan ve güvenli bir şekilde işlem yapmayı sağlayan, özel olarak tasarlanmış cihazlardır.
Güçlü Kimlik Doğrulama: Çok faktörlü kimlik doğrulama yöntemleri kullanarak, kişi veya kurumların güvenliğini artıran bir kimlik doğrulama sürecidir.
GİB: Açılımı Gelir İdaresi Başkanlığı olan bu kısaltma, Türkiye’de vergi tahsilatını ve vergi ile ilgili işlemleri yöneten bir devlet kurumunu ifade eder.
GİB Portal: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın çevrim içi platformudur ve vergi mükellefleri ile vergi dairesi işlemleri için kullanılır.
Girişimci: Yeni iş fikirlerini hayata geçiren, genellikle risk alarak ve işletmeler kurarak büyüten kişilere denir.
Halka Arz: Bir şirketin hisselerinin halka açık olarak borsada veya diğer finansal piyasalarda satışa sunulması durumu için ekonomi ve finans alanlarında kullanılan tabirdir.
Hamili Kart: Kart sahibinin adına kayıtlı olmayan ve genellikle nakit çekme veya harcama işlemleri için kullanılan bir banka kartı türüdür.
Hedge: Finansal riskleri azaltmak veya korunmak amacıyla belirli stratejiler kullanma işlemine denir.
Hisse Başına Kâr: Bir şirketin net kârının hisse başına düşen miktarıdır. Genellikle yatırımcılar tarafından bir şirketin kârlılığını değerlendirmek için hesaplanır.
Havale: Bir banka hesabından başka bir banka hesabına para transferi yapılması işlemine havale denir. Bankacılık ve finans alanlarında en sık karşılaşılan terimdir.
HTTPS: Güvenli bir internet bağlantısı protokolüdür, web siteleri arasında bilgi iletimini şifrelemek için kullanılır.
Hassas Olan Kimlik Doğrulama Verileri: Kişisel veya finansal bilgiler gibi özel verilerin korunmasını gerektiren kimlik doğrulama bilgilerini ifade eden terimdir.
Hizmet Sağlayan Firma: Müşterilere bir hizmet sunan işletmelerdir, genellikle teknoloji veya finans sektörlerinde faaliyet gösterirler.
Hosting Hizmeti Sağlayan Firma: Web sitelerinin ve diğer çevrimiçi içeriklerin internet üzerinde barındırılmasını sağlayan şirketlerdir.
IBAN: Açılımı Uluslararası Banka Hesap Numarası olan bu terim; uluslararası para transferlerinde kullanılan standart bir hesap numarasıdır.
Issuer Bank: Bir kredi kartı veya banka kartının verildiği finansal kurumdur.
InsurTech: Sigorta endüstrisinde teknoloji kullanımını ve yenilikçi uygulamaları içeren bir sektördür.
İşlem Hacmi: Belirli bir süre içinde gerçekleştirilen toplam işlem miktarıdır, genellikle finansal piyasalarda kullanılır.
İskonto: Bir finansal enstrümanın, nominal değerinden indirimli olarak satılması durumudur.
İşletim Sistemi: Bilgisayar veya akıllı cihazın temel yazılımıdır. Diğer programların çalışmasını ve kullanıcı arayüzünü sağlar.
İnternet Bankacılığı: Bankacılık işlemlerinin internet üzerinden gerçekleştirildiği bir hizmettir. Hesap sorgulama ve para transferi gibi işlemler internet bankacılığı ile gerçekleştirilebilir.
Jeopolitik Risk: Uluslararası ilişkiler ve coğrafi faktörler nedeniyle ortaya çıkan ekonomik veya politik belirsizlikler için kullanılan tabirdir.
Kaldıraç: Yatırımcının, küçük yatırımla büyük bir pozisyon almasını sağlayan finansal araçtır.
Kur Riski: Bir şirketin veya yatırımcının, döviz kurlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan finansal riskine verilen isimdir.
Kripto Para: Merkezi olmayan bir yapıya sahip olan dijital para birimidir. Blok zinciri teknolojisiyle desteklenir.
KKDF: Açılımı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu olan bu kısaltma, bankacılık işlemlerinden alınan bir vergidir.
Kredi Notu: Bir birey veya kurumun, kredi geçmişini ve kredi riskini ölçen değerlendirmedir.
Kart Hamili: Bir kredi veya banka kartının sahibi ya da kullanıcısıdır.
Kablosuz Ödeme Talimatı: Bir cihazın kablosuz iletişim yoluyla ödeme yapmasını sağlayan bir talimattır.
Kart Kopyalamak: Bir kredi veya banka kartının bilgilerini kopyalamak ve izinsiz olarak kullanmak.
Kart Kopyalama Cihazı: Kart bilgilerini kopyalamak için kullanılan bir cihazdır, genellikle dolandırıcılık amacıyla kullanılır.
Kart Numarası (PAN): Kartın önemli bir parçası olan, kartı tanımlayan ve işlem yapmak için kullanılan numaradır.
Kart Verileri / Müşteri Kart Verileri: Bir kartın üzerinde bulunan ve işlem yapmak için kullanılan bilgilerdir, genellikle güvenlik sebepleriyle korunur.
Kasa: Bir işletmenin nakit ve değerli varlıklarını sakladığı yerdir, genellikle güvenlik önlemleriyle korunur.
Kimlik Bilgileri: Bir bireyin veya kurumun tanımlanmasına olanak sağlayan bilgilerdir, genellikle kimlik kartı veya pasaportta bulunur.
Kötü Amaçlı Yazılım: Bilgisayar sistemlerine zarar vermek veya izinsiz erişim sağlamak için tasarlanmış yazılımlardır.
Kripto Şifreleme: Dijital verilerin güvenliğini sağlamak için kriptografi tekniklerinin kullanılmasıdır.
Kripto Şifrelenmemiş Veri: Kriptografi kullanılmadan saklanan veya iletilen verilerdir, güvenlik riski taşır.
Kripto Yönetimi: Kripto para birimlerinin ve dijital varlıkların yönetimi ve depolanmasıyla ilgili süreçlerdir.
Küçük Ölçekli Üye İş Yeri: Düşük işlem hacmi olan ve genellikle yerel müşterilere hizmet veren küçük işletmelerdir.
Kredi Riski: Bir borç verenin borç alandan geri ödeme yapılmaması riskidir.
KOBİ: Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler, belirli bir çalışan sayısı ve gelir kriterlerini karşılayan işletmelerdir.
Likidite: Bir varlığın nakde çevrilebilme yeteneğidir, genellikle bir finansal piyasanın sağlığı ve istikrarı için önemlidir.
Lot: Bir finansal enstrümanın standart ticaret miktarıdır, genellikle hisse senetleri için 100 adet olarak kullanılır.
Maliyet Ortalaması: Bir varlık veya malzemenin ortalama maliyetinin hesaplanmasıdır, toplam maliyetin miktarına göre ağırlıklı bir ortalaması alınır.
Masaüstü Basit Yazar Kasa: Küçük işletmelerde satışları takip etmek ve ödemeleri işlemek için kullanılan basit bir yazarkasa sistemidir.
Mobil Ödeme: Mobil cihazlar aracılığıyla yapılan ödeme işlemidir, genellikle bir uygulama veya diğer mobil ödeme çözümleri aracılığıyla gerçekleştirilir.
Mobil POS: Taşınabilir bir cihaz aracılığıyla ödeme kabul etmek için kullanılan bir sistemdir, genellikle küçük işletmelerde veya etkinliklerde kullanılır.
Muhasabe Entegrasyonu: Finansal muhasebe işlemlerini diğer işletme sistemleriyle entegre etme sürecidir, veri bütünlüğünü ve verimliliği artırır.
Mükellef: Vergi ödeme yükümlülüğü olan kişi veya kurumdur.
Melek Yatırımcı: Genellikle yeni ve büyüyen işletmelere sermaye sağlayan bireysel yatırımcıdır, genellikle girişimcilerin ilk aşamada finansman ihtiyaçlarını karşılar.
Mersis (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi): Türkiye’de ticari işletmelerin resmi kayıtlarını ve belgelerini elektronik olarak saklamak ve yönetmek için kullanılan bir sistemdir.
Mobil Bankacılık: Mobil cihazlar aracılığıyla bankacılık işlemlerinin yapılmasıdır, genellikle banka uygulamaları veya mobil web siteleri aracılığıyla gerçekleştirilir.
Mail Order: Telefon veya posta yoluyla yapılan alışverişlerde ödemenin kredi kartı veya çek gibi bir yöntemle yapılmasıdır.
Mobil Cihaz: Taşınabilir bir cihazdır, genellikle akıllı telefonlar, tabletler veya taşınabilir bilgisayarlar gibi elektronik cihazları içerir.
Mobil Ödeme Kabulü: Mobil cihazlar aracılığıyla ödeme almak için bir işletme tarafından kullanılan bir sistemdir.
Mutabakat: İki veya daha fazla hesabın veya kaydın karşılaştırılması ve uygunluğunun doğrulanması işlemidir.
Net Aktif: Bir şirketin varlıklarının, borçlarının ve sermayesinin farkını ifade eden bir finansal terimdir.
Nominal Değer: Bir finansal enstrümanın üzerinde yazılı olan değerdir, gerçek piyasa değeriyle aynı olmayabilir.
Nakit Akışı: Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği nakit girişi ve çıkışını ifade eden bir finansal terimdir.
Nitelikli Güvenlik Denetmeni (QSA): PCI DSS uyumluluğunu değerlendirmek için yetkilendirilmiş bir güvenlik denetçisidir.
NFC ile Ödeme: Yakın Alan İletişimi teknolojisini kullanarak kablosuz ödeme yapma işlemidir, genellikle akıllı telefonlar veya diğer mobil cihazlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
Opsiyon: Belirli bir varlığı belirli bir fiyattan belirli bir süre içinde satın alma veya satma hakkını veren bir finansal enstrümandır.
Ortaklık: İki veya daha fazla kişi veya kurum arasında ortak bir iş yürütmek için kurulan bir ilişkidir.
Ortak POS: Birden fazla işletmenin kullanımına açık olan ve birçok farklı ödeme kartını kabul edebilen bir POS sistemidir.
Otorizasyon: Bir ödeme işleminin onaylanması ve işlemin gerçekleştirilmesi için banka veya finansal kurumun izni vermesi işlemidir.
OTP: Tek Kullanımlık Şifre, çevrimiçi işlemlerde güvenlik amacıyla kullanılan bir şifre türüdür.
Onaylı Tarama Firması (ASV): PCI DSS uyumluluğunu değerlendirmek için yetkilendirilmiş bir tarama sağlayıcısıdır.
Ödeme Sistemi: Alıcı ve satıcı arasındaki finansal işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bir sistemdir, genellikle çeşitli ödeme yöntemlerini kabul eder.
Öz Değerlendirme Anketi (SAQ): PCI DSS uyumluluğunu değerlendirmek için kullanılan bir anket ve sertifikasyon sürecidir.
Ödeme Uygulaması Satan Firma: Ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için bir uygulama sağlayan bir şirkettir, genellikle POS terminalleri ve diğer ödeme cihazlarını sağlar.
Ödeme Uygulaması: Mobil cihazlar veya internet üzerinden ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir yazılımdır.
Ödeme Terminali: Kart veya mobil cihazlar aracılığıyla ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir cihazdır, genellikle mağazalarda ve restoranlarda kullanılır.
Ödeme Sistemi Satan Firma: Ödeme işlemlerini işlemek için bir sistem sağlayan bir şirkettir, genellikle ödeme ağ geçitleri ve diğer altyapı hizmetlerini sağlar.
Ödeme Ara Yazılımı: Ödeme işlemlerini işlemek için kullanılan bir yazılımdır, genellikle ödeme terminalleri veya online ödeme platformlarıyla entegre edilir.
Ödeme İşleyici: Ödeme kartı işlemlerini işleyen ve onaylayan bir şirkettir, genellikle bankalar veya finansal kuruluşlar tarafından sağlanır.
Ön Ödemeli Kart: Kullanıcının önceden belirli bir tutarı yükleyerek harcama yapabileceği bir karttır, genellikle hediye kartları veya seyahat kartları olarak kullanılır.
Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC): Vergi mükelleflerinin satışları kaydetmek ve faturalandırmak için kullanılan bir cihazdır, genellikle POS terminalleri olarak kullanılır.
ÖKC: Ödeme Kaydedici Cihazın kısaltmasıdır, genellikle POS terminalleri için kullanılır.
ÖKC Fişi: Bir işlemin Ödeme Kaydedici Cihaz tarafından oluşturulan bir fişidir, satışın kaydını ve ödeme detaylarını içerir.
Portföy Yönetimi: Bir yatırım portföyünün yönetimi ve optimize edilmesi sürecidir, genellikle profesyonel portföy yöneticileri tarafından gerçekleştirilir.
PE Oranı (Fiyat / Kazanç Oranı): Bir şirketin hisse senedi fiyatının net karına oranıdır, genellikle yatırımcılar tarafından bir şirketin değerini değerlendirmek için kullanılır.
Piyasa Değeri: Bir şirketin piyasa değeri, hisse senedi fiyatının mevcut hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanır, şirketin toplam değerini yansıtır.
Performa Fatura: Belirli bir mal veya hizmetin ödemesinin gelecekteki bir tarihte yapılmasını sağlayan bir fatura türüdür.
PCI-DSS: Ödeme Kartı Endüstrisi Veri Güvenliği Standardı, ödeme kartı işlemlerinin güvenliğini sağlamak için belirlenen bir dizi standarttır.
Prepaid: Önceden belirlenmiş bir tutarı yükleyerek harcama yapılabilen bir ödeme yöntemidir, genellikle ön ödemeli kartlar olarak kullanılır.
P2PE / PA-DSS: Ödeme Kartı Endüstrisi Veri Güvenliği Standartları, ödeme kartı işlemlerinin güvenliğini sağlamak için belirlenen bir dizi standarttır.
Parola: Kullanıcıların kimliklerini doğrulamak için kullanılan gizli bir kelime veya dizedir, genellikle hesapların güvenliğini sağlamak için kullanılır.
PCI: Ödeme Kartı Endüstrisi, ödeme kartı işlemlerini düzenleyen ve standartları belirleyen bir endüstri grubudur.
PCI DSS Onaylı: PCI DSS uyumlu olduğu onaylanmış bir ödeme işlemci veya sistemdir.
PCI DSS Uyumlu: PCI DSS standartlarına uygun olan bir ödeme işlemci veya sistemdir.
PED: Ödeme Erişim Cihazı, ödeme kartlarının veri güvenliğini sağlamak için kullanılan bir cihazdır.
PIN: Kişisel Tanımlama Numarası, bir ödeme kartının sahibi tarafından kullanılan ve ödeme işlemlerini doğrulamak için kullanılan bir numaradır.
POS Hizmeti Veren Banka: POS terminallerini sağlayan veya POS işlemlerini işleyen bir bankadır.
Provizyon: Bir ödeme kartından yapılan bir işlem için geçici olarak ayrılan fonlardır, genellikle işlem tamamlandığında gerçekleşir.
PTS: Ödeme Terminali Servis Sağlayıcı, POS terminallerini sağlayan veya destekleyen bir şirkettir.
Parite: İki farklı para biriminin birbirine karşı değerini ifade eden bir terimdir, genellikle döviz kurlarında kullanılır.
Reeskont: Bir senedin veya belgenin, vadesi gelmeden önce, nominal değeri üzerinden tekrar hesaplanması işlemidir, genellikle kredi işlemlerinde kullanılır.
RegTech (Regulation Technology): Finansal düzenlemelerin uyumlu bir şekilde yönetilmesi için teknoloji kullanımıdır, genellikle finansal kurumlar için düzenleme ve uyum süreçlerini kolaylaştırır.
Risk Yönetimi: Bir şirketin veya kurumun, belirlenen hedeflere ulaşmak için riskleri tanımlaması, ölçmesi, izlemesi ve yönetmesidir.
Rezerv: Bir şirketin belirli bir dönem için ayırdığı veya biriktirdiği fonlardır, genellikle belirsizlikler veya gelecekteki gereksinimler için kullanılır.
Risk Toleransı: Bir şirketin veya yatırımcının belirli bir risk seviyesini kabul etme kapasitesidir, genellikle yatırım kararlarını etkiler.
SWAP: İki taraf arasında varlık veya ödeme dengesini değiştiren bir finansal sözleşmedir, genellikle faiz oranı veya döviz kuru risklerini yönetmek için kullanılır.
Sermaye Piyasası: Hisse senetleri, tahviller, fonlar ve diğer finansal enstrümanların alınıp satıldığı piyasadır.
Sabit Kur: Bir para biriminin değerinin belirli bir oranda diğer bir para birimine karşı sabitlendiği bir döviz kuru rejimidir.
SWIFT Kodu: Uluslararası banka transferlerinde kullanılan bir kimlik numarasıdır, bankaların birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlar.
SSO (Single Sing-On): Tek Oturum Açma, bir kullanıcının bir sistemdeki birden fazla uygulamaya tek bir kimlikle erişebilmesini sağlayan bir kimlik doğrulama yöntemidir.
SSL: Güvenli Yuva Katmanı, internet üzerindeki iletişimin güvenliğini sağlayan bir şifreleme protokolüdür.
Startup: Yeni ve hızla büyüyen bir işletme veya şirkettir, genellikle yenilikçi ürün veya hizmetler sunar.
SaaS (Software as a Service): Bir yazılımın bir abonelik modeli üzerinden çevrimiçi olarak sunulmasıdır, kullanıcılar genellikle yazılımı buluta yükler ve bir abonelik ücreti öderler.
Sanal Ödeme Terminali: İnternet üzerinden ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir sanal cihazdır, genellikle e-ticaret sitelerinde kullanılır.
Sanal Özel Ağ (VPN): İnternet üzerinde güvenli bir bağlantı sağlamak için kullanılan bir teknolojidir, kullanıcıların verilerini şifreler ve gizler.
Satıcı / Entegre Edici: Ödeme işlemcisi ve POS terminallerini sağlayan veya entegre eden bir şirkettir.
Tasarruf: Gelirin belirli bir kısmının gelecekteki kullanım için saklanması veya yatırılmasıdır, genellikle banka hesapları veya yatırım araçları aracılığıyla yapılır.
Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM): Bir ürünün veya hizmetin, hammaddeden son tüketiciye kadar olan tüm süreçlerinin yönetimi ve optimizasyonudur.
Tekrarlayan Ödeme: Belirli aralıklarla tekrarlanan ödeme işlemleridir, genellikle abonelik hizmetlerinde veya düzenli faturalarda kullanılır.
Teknik Analiz: Geçmiş fiyat hareketlerine ve hacim verilerine dayanarak gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışan bir analiz yöntemidir.
Türev Araçları: Bir finansal enstrümanın fiyatının, başka bir varlık veya değişkenin değerine bağlı olarak değişen enstrümanlardır.
Unicorn Yatırım: Bankacılık ve finans terimleri içerisinde son dönemlerde en çok duyulan terim olan unicorn yatırım, bir şirketin değerinin 1 milyar doların üzerinde olması durumları için kullanılır. Unicorn yerine bu tür şirketlere decacorn da denebilmektedir.
Uzun Pozisyon: Bir varlığın fiyatının artacağı beklentisiyle satın alınmasıdır, yatırımcı kar elde etmek için varlığı daha yüksek bir fiyata satar.
Uzlaşma Fiyatı: Vadeli işlem sözleşmelerinde, sözleşmenin sonunda tarafların anlaştığı fiyattır, genellikle spot piyasa fiyatıyla karşılaştırılır.
Vade: Bir finansal sözleşmenin veya ürünün son kullanma veya sona erme tarihidir.
Veri Tabanı: Bilgilerin yapılandırılmış bir şekilde depolandığı ve yönetildiği bir elektronik sistemdir, genellikle bilgi işlem ve işletme alanlarında kullanılır.
Varlık: Bir şirketin sahip olduğu veya hak kazandığı herhangi bir değerdir, genellikle mülkler, ekipmanlar, stoklar veya patentler gibi varlıkları içerir.
Volatilite: Bir varlığın fiyatında gözlenen dalgalanmanın ölçüsüdür, genellikle risk yönetimi ve opsiyon fiyatlaması için önemlidir.
VUK: Vergi Usul Kanunu, Türkiye’de vergilendirme işlemlerini düzenleyen kanundur.
VUK 507 Tebliği: Vergi Usul Kanunu’nun 507 numaralı tebliği, muhasebe ve vergi beyannamelerinin düzenlenmesi ve sunulması ile ilgili usul ve esasları belirler.
Yatırım Fonu: Birçok yatırımcının para biriktirip toplu olarak yatırım yapmasını sağlayan bir finansal araçtır, genellikle profesyonel portföy yöneticileri tarafından yönetilir.
Yazar Kasa POS: Yazar kasa cihazı ve POS özelliklerini bir arada sunan bir cihazdır, genellikle küçük işletmelerde kullanılır.
Yemek Kartı: Çalışanlara veya müşterilere yemek alışverişi yapmak için kullanılan bir ödeme kartıdır.
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC): Türkiye’de kullanılan yeni nesil ödeme kaydedici cihazlardır, özellikle KDV oranlarının belirlenmesi ve kaydedilmesi amacıyla kullanılır.
Yetkili ÖKC Servisi: Ödeme Kaydedici Cihazların bakımı ve onarımı için yetkilendirilmiş bir servis sağlayıcısıdır.
Yield (Verim): Bir yatırımın getirisi veya geliri, genellikle oran veya faiz oranı olarak ifade edilir.
QIR (Nitelikli Entegre Edici/Satıcı): PCI DSS uyumluluğunu değerlendirmek ve belgelendirmek için yetkilendirilmiş bir güvenlik değerlendirme firmasıdır.
QR ile Ödeme: QR kodları kullanılarak yapılan mobil ödeme işlemleridir, genellikle mobil cihazlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
Whitelist (Beyaz Liste): İzin verilen veya güvenilir olarak kabul edilen kayıtların bulunduğu bir listedir, genellikle güvenlik veya izin yönetimi için kullanılır.
X Raporu: Bir POS terminalinin bir gün içindeki işlem özetini ve toplam satışları gösteren bir rapordur.
Z Raporu: Bir POS terminalinin bir gün içindeki tüm işlemlerini ve satışlarını detaylı olarak gösteren bir rapordur.
Zarar Durdur (Stop List): Kayıp veya dolandırıcılık riskini azaltmak için belirli kartları veya işlemleri durduran bir güvenlik önlemidir.
Zorunlu Karşılık: Bankaların Merkez Bankası’na veya diğer regülatör kuruluşlara yatırmak zorunda oldukları fonlardır, genellikle para arzını kontrol etmek için kullanılır.
Zaman Değeri: Bir finansal enstrümanın fiyatının, zamanla değer kaybetmesidir, genellikle opsiyon fiyatlaması ve vadeli işlemlerde önemlidir.